प्रत्येक वर्ष अक्टोबरमा, दुबई हार्बर प्राविधिक क्षेत्रको सबैभन्दा राम्रो तेजोमय र जीवन्त बैठकको केन्द्र बिन्दु बन्छ । २०२२ मा, एक्सपाण्ड नर्थ स्टारले ६३ देशका १,००० भन्दा बढी प्रदर्शकहरू, झन्डै ७०० लगानीकर्ताहरू र ४०० वक्ताहरू बोलायो। 2023 अझ ठूलो हुने प्रतिज्ञा गरेको छ ।

“यो यस क्षेत्रको सबैभन्दा ठूलो Event हो,” युएईका आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स, डिजिटल इकोनोमी र रिमोट वर्क एप्लिकेसन राज्यमन्त्री एवं दुबई चेम्बर अफ डिजिटल इकोनोमीका अध्यक्ष ओमार सुल्तान अल ओलामा भन्छन्।

“हामी विश्वभरका युनिकर्नहरू, उद्यमीहरू, चिन्तकहरू, र प्रतिभाहरूलाई अत्याधुनिक सोचमा पहुँच गर्न आमन्त्रित गर्दछौं… आगामी वर्षहरूमा के मोडेलहरू अवस्थित हुन सक्छन् भनेर सोच्छौं… र दीर्घकालीन साझेदारीहरू निर्माण गर्छाैं,” अल ओलामा थप्दै भने ।

लगानीकर्ताहरुको कार्यक्रम भएकाले यस कार्यक्रमको ठूलो महत्त्व छ । यसले VCs र संस्थागत लगानीकर्ताहरूसँग कोष खोज्ने स्टार्टअपहरूसँग सम्बन्ध राख्दछ – जसमध्ये 50% औसत $ 1.5 मिलियन लगानी गर्ने योजना छ। एक्सपान्ड नर्थ स्टारको मापन र अन्तर्राष्ट्रियता एकैचोटि दुबईको विश्वव्यापी टेक हब स्थितिमा आरोहणको पुष्टि हो। गत वर्षको शो पछि यूएईमा 120 कम्पनीहरू स्थापना गरियो। तिनीहरू सबै राम्रो अवस्थामा छन् । Amazon, Meta, र Nvidia जस्ता दिग्गजहरूले दुबईमा सबै आधारहरू स्थापित गरेका छन्, जसले इमिरेट्सको फस्टाइभिङ स्टार्टअप इकोसिस्टमसँग काँधमा काँध मिलाउँछन् । यसले दुबईमा टेक दिग्गजहरूको वर्तमान र भविष्य के चित्रण गर्दैछ?

सटीक खेती

“हामी संसारको सबैभन्दा ठूलो स्टार्टअप हौं,” खाडी र लेभान्ट क्षेत्रका लागि किन्ड्रिलकी प्रबन्ध निर्देशक फिओनुआला मोरिस भन्छिन्। “हामी लगभग 18 महिना पहिले जन्मेका थियौं … लगभग 90,000 कर्मचारीहरु संग। Kyndryl संसारको सबैभन्दा ठूलो IT सेवा प्रदायक हो, जसले एयरलाइन्स, बैंकहरू र सरकारहरू जस्ता ग्राहकहरूका लागि “मिशन क्रिटिकल” सेवाहरू चलाउन क्लाउड प्लेटफर्महरू डिजाइन, निर्माण र सञ्चालन गर्दछ।

असामान्य रूपमा, न्यूयोर्क-मुख्यालय कम्पनी दुबई लगायत धेरै स्थानहरूमा एकै साथ सुरू भयो। मोरिस भन्छिन् कि एमिरेटले “एसिया र मध्य पूर्व र अफ्रिकाको निकटतामा ग्राहकहरूलाई पूर्व र पश्चिममा सेवा गर्ने आधारको रूपमा काम गर्दछ।”

दुबईको अत्याधुनिक पूर्वाधारले क्षेत्र-व्यापी सेवा उपलब्ध गराएको मोरिस बताउँछिन्। “यदि हामीले कुनै पनि प्रविधि आयात गर्न आवश्यक छ भने, मर्मत गर्न आवश्यक पर्ने कुनै पनि चीज … दुबईको पूर्वाधारको सन्दर्भमा कुनै सीमा छैन।”

एमिरेटले कुशल डिजिटल कामदारहरू धन उपार्जनको राम्रो अवसर पनि प्रदान गर्दछ – Kyndryl जस्तो कम्पनीको लागि आवश्यक छ। “जीवनको गुणस्तर, शिक्षा, स्वास्थ्य सेवा प्रणालीका कारण धेरै मानिसहरू यहाँ आउँछन्,” मोरिस थप्छिन् ।

र त्यो प्रतिभा पोखरी गहिरो हुँदैछ। कोडरहरूका लागि UAE राष्ट्रिय कार्यक्रमले 2026 सम्ममा 100,000 कोडरहरूलाई आकर्षित गर्ने र तालिम दिने प्रयास गरेको छ। र दुबई चेम्बर अफ डिजिटल इकोनोमीले हालै “दुबईमा एप्स सिर्जना गर्नुहोस्” सुरु गर्‍यो, “क्षेत्रमा सबैभन्दा धेरै एप विकासकर्ताहरू, र संसारमा सबैभन्दा उच्च,” अल ओलामा भन्छन्।

यस्ता पहलहरू डिजिटल अर्थतन्त्रका लागि दुबईको बलियो समर्थनका दुई उदाहरण मात्र हुन्।

समुदाय-खेती गर्दै

मार्च 2023 मा, Kyndryl राष्ट्रिय NextGen FDI कार्यक्रममा सामेल भए – जसले एमिरेटमा स्थापना गर्न खोजिरहेका अन्तर्राष्ट्रिय व्यवसायहरूलाई उपयुक्त सहयोगको दायरा प्रदान गर्दछ।

“यो लगभग सहरको लागि एकअधारभूत कुञ्जी जस्तै छ,” प्रबन्ध निर्देशक मोरिस भन्छिन्, “तपाईले छिट्टै सञ्चालन गर्न आवश्यक सबै पूर्वाधार र स्रोतहरूमा पहुँच प्रदान गर्दछ।” यस पहलले दुबईको प्राविधिक समुदायमा पनि प्रवेश प्रदान गर्दछ, “विभिन्न व्यवसायहरू, सार्वजनिक क्षेत्र र निजी क्षेत्रका सीईओहरू” लाई परिचय प्रदान गर्दछ। मोरिस भन्छिन् कि उनी दुबईलाई हेर्छिन्, “अर्को युनिकोर्नहरूको लागि इन्क्यूबेटरको रूपमा … किनकि यो एक ठाउँ हो जहाँ तिनीहरू आउन सक्छन्, तिनीहरूले ती व्यापार मोडेलहरू र विचारहरूलाई सुरक्षित रूपमा परीक्षण गर्न सक्छन्।”

यो एक पारिस्थितिकी प्रणाली हो जसमा प्रतिस्पर्धा जत्तिकै सहयोग हुन्छ, उनी जारी राख्छिन्। “दुबई इन्टरनेट सिटीमा प्राविधिक इकोसिस्टम एकदमै अनौठो छ… इकोसिस्टममा प्रतिस्पर्धा गर्ने मात्र होइन, वास्तवमा ग्राहकहरूलाई सेवा दिने र सहरलाई अझ सफल बनाउने एउटा वास्तविक जोश छ।”

उदाहरणका लागि, Kyndryl दुबई च्याम्बर अफ कमर्सको क्लाउड कम्प्युटिङ समूहको सदस्य हो। “हामी स्थानीय नेतृत्वसँग सँगै कुरा गर्छौं र उनीहरूलाई नीतिहरू डिजाइन गर्न मद्दत गर्छौं, जुन सबैका लागि लाभदायक हुनेछ।” अन्य पहलहरूमा दुबई फ्यूचर फाउन्डेसन र UAE सरकारको RegLab पर्दछ , “एउटा नियामक स्यान्डबक्स जसले कुनै पनि आविष्कारकलाई दुबईलाई प्रविधि प्रयोग गर्न र त्यसपछि अन्य देशहरूलाई अन्य क्षेत्रहरूमा मनाउन सक्ने स्यान्डबक्सको रूपमा प्रयोग गर्न सक्छ भनी बताउँछ,” अल ओलामाका अनुसार।

युनिकर्न (UNICORN) हरु हुर्किने थलो

युनिकोर्न भनेको उद्यम पूंजी उद्योगमा 1 बिलियन डलर भन्दा बढी मूल्य भएको स्टार्टअप कम्पनीलाई वर्णन गर्न प्रयोग गरिएको शब्द हो। टेक कम्पनीहरू दुबईमा यसको रणनीतिक स्थान, अत्याधुनिक पूर्वाधार, बलियो सरकारी समर्थन, र डिजिटल कामदारहरूको Bridging को लागि आउँछन्। तर उत्कृष्ट आउन बाँकी छ।

1873 देखि 1947 सम्म दुबई ब्रिटिश-भारतअधिनमा रह्यो। त्यसपछि लण्डनको विदेश विभागबाट यसको शासन सञ्चालन हुन थाल्यो । 1971 मा, फारसी खाडीका सात शेख राज्यहरू: अबु धाबी, शारजाह, दुबई, उम्म अल क्वाइन, अजमान, फुजैराह र रस अल खैमाहलाई मिलाएर स्वतन्त्र संयुक्त अरब इमिरेट्स (UAE) को स्थापना भएको थियो। रस अल खैमाह 1972 मा यसमा सामेल भएको हो । 1800 को प्रारम्भमा दुबई  पर्खाल ले घेरिएको शहर थियो। अल फहिदी फोर्ट 18 औं शताब्दीको उत्तरार्धमा दुबई उपनिवेश बनेको समयमा निर्माण गरिएको थियो। बुर दुबईको छेउमा रहेको पर्खाल अल फहिदी ऐतिहासिक छिमेकबाट अल फहिदी फोर्टसम्म फैलिएको छ, जुन पुरानो सौकमा समाप्त हुन्छ। अरबी, दुबईको आधिकारिक भाषा भाषा हो । दुबईमा इमिराती, इजिप्शियन, सिरियाली, लेबनानी र जोर्डन राष्ट्रियताका अधिकांश मानिसहरूले अरबी भाषा बोल्छन्, बुझ्छन् ।

दुबई 1960 मा विकसित भएको थियो। तेलको खोज हुनुअघि दुबई मरुभूमि मात्र थियो। दुबईले यति धेरै उपलब्धि हासिल गरेको छ कि आज दुबई विश्वका धनी देशहरूमा परेको छ । दुबईका मूल निवासीहरूको संख्या १५ प्रतिशत छ। UAE संघीय राष्ट्रपति राज्य हो। UAE लाई “आदिवासी निरंकुशता” को रूपमा वर्णन गरिएको छ जहाँ सात घटक राजतन्त्रको नेतृत्व आदिवासी शासकहरूले निरंकुश शैलीमा गर्छन्। त्यहाँ लोकतान्त्रिक रूपमा निर्वाचित संस्थाहरू छैनन्, र अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको लागि कुनै औपचारिक प्रतिबद्धता छैन।

जे होस् मजबुत शासन व्यवस्था र दूरदर्शितापूर्ण नीति र योजनका तथा उचित व्यवस्थापनका कारण दुबई युनिकर्न (Unicorn) हरु हुर्किने थलो बनेको छ । नेपालले दुबईबाट सिक्नुपर्ने र सिक्न सक्ने धेरै पक्षहरु छन् ।