मुगु । दुर्गम जिल्लाहरुमा रहेका विद्यालयहरुमा शौचालय नहुँदा विद्यार्थी र शिक्षकहरु शौचालय गर्न बाहिर जानुपर्ने बाध्यताले पढाईमा समस्या हुनेगरेको छ ।
जिल्लालाई खुल्ला दिसा मुक्त्त जिल्ला भनेर लाखौ बजेट खर्च गरेर ०७५ जेठ २८ गते घोषणा गरिएको थियो । अझै पनि गाउँघर र विद्यालय दिसापिसाबको जंगल तिर जानु पर्ने अवस्था छ । दुर्गम तथा विकट बस्तीमा भएको भए कुनै कारण दिन सकिन्थ्यो तर जिल्ला सदरमुकाम गमगढीको शिर र पुच्छारमा अवस्थित दुई ओटा विद्यालयमा शौचालय छैन ।
छायाँनाथ रारा नगरपालिका–५ माथितुममा रहेको श्री नव आदर्श आधारभुत विद्यालय र सोहि पालिका वडा न. १३ रुगा गाउँमा रहेको श्री मालिका आधारभुत विद्यालयमा शौचालय नहुँदा पढाईमा समस्या भएको हो ।
यी दुई विद्यालय सदरमुकाम नजिक सरकारहरुको नजरमा पर्ने सक्ने ठाउँमा भएकाले प्रतिनिधि अवस्थाका रुपमा यी विद्यालय लिइएको हो । सरकार तथा गैरसरकारी निकायका नजर नपुग्ने दुर्गम,विकट बस्तीहरुमा रहेका विद्यालयहरुको अवस्था झन कष्टकर रहेका छ ।
नव आदर्श आधारभुत विधालयका शिक्षक विनोद कुमार मल्लका अनुसार विद्यालयमा शौचालय र पानीको लागि सहयोग माग्न नपुगेको कुनै सस्था,सरकारी निकाय बाकी छैनन । शौचालय गर्न बालबालिका जंगल तिर जाँदा लडेर हात खुट्टा भाँचिएका र चिप्लिएर चोटपटक लागेका घटनाहरु भएका छन ।
हामी शिक्षकहरु शौचालय गर्न तुम गाउका स्थानीयहरुका शौचालय जानुपर्ने शिक्षक मल्लले बताउनु भयो । गत वर्ष छायाँनाथ रारा नगरपालिकाले २ कोठे विद्यालय भवन बनाइदियो यो बर्ष खानेपानी र शौचालय बन्छ की भन्ने आश छ ।
श्री मालिका आधारभुत विधालय रुगामा पनि एक शौचालय थियो तर २०७९ असोजमा परेको पानीले पहिरो आउदा शौचालय बगायो । त्यस यता धेरै निकायमा शौचालय बनाइ दिन आग्रह गरेको तर कतै सुनुवाइ भएन । दिसा पिसाब लाग्दा जङ्गल र गाउँलेका निजि शौचालय जानु बाहेक अर्को विकल्प नहरेको विद्यालयका प्राध्यापक चन्द्रबहादुर शाहीले बताउनुभयो ।
शौचालय गर्न बाहिर जानु पर्ने बाध्यताले पढाईमा समस्या भइरहेको सोही विद्यालय कक्षा ५ मा अध्ययनरत अक्कल लावडले गुनासो गर्नु भयो । शौचालयको लागि बाहिर जाँदा डर लाग्ने गरेको र आफू एक चिप्लिएर टाउकोमा चोट लागेको उहाँले बताउनुभयो ।
त्यसै गरी, कक्षा ४ मा अध्यनरत छात्र राजन रावतको अनुसार शौचालयकै कारण पढाई छुट्ने गरेको बताउनु भयो।
यस विद्यालयमा १ सय ८५ विद्यार्थी अध्यनरत छन । खुल्ला शौचालय गर्दा वातावरण प्रदुर्षित हुनुका साथै सरुवा रोग फैलने सम्भावना रहेको छ ।
नगरपालिका मातहतका ४५ ओटा विद्यालयमा मध्य केही विद्यालयमा नयाँ भवनलाई बाढी पहिरो बगायो । भएका शौचालय जीर्ण हुँदा शौचालय विहीन हुनु परेको नगरपालिकालाइ अवगत छ । चालू वर्ष मै त्यस्ता विद्यालयमा छात्र छात्रा मैत्री शौचालय बनाउने योजना रहेकाे प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत पशुपती शाहिले बताउनु भयो ।
