मध्यपूर्वमा इजरायल र हमासबीच युद्धविराम सुरु भएको छ । यसका लागि गत बुधबार एउटा सम्झौता भएको थियो जसअन्तर्गत हमासले 50 इजरायली बन्धकहरूलाई रिहा गरिरहेको छ भने इजरायलले पनि महिला र बालबालिकासहित 150 प्यालेस्टिनीलाई रिहा गरिरहेको छ । अब 300 ट्रकहरू पनि गाजा प्रवेश गर्न सक्षम हुनेछन् । त्यहाँ मानवीय सहायता पुर्याउन सकिन्छ र सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा, चार दिनसम्म इजरायल र हमासबाट कुनै सैन्य कारबाही हुनेछैन। धेरै विज्ञहरूले यसलाई ठूलो कदम र राम्रो सुरुवातका रूपमा लिएका छन्, तर युद्धविरामपछि ठूलो युद्ध पनि हुनसक्ने आशंकाहरू छन्।
युद्ध विराम सकिएपछि ?
यो क्षणिक विराम हो र यसपछि युद्धको स्थिति पुनर्स्थापित हुन्छ भन्ने कुरा बिर्सनु हुँदैन, दुवै पक्ष युद्धको तयारी गर्न पूर्ण रूपमा स्वतन्त्र हुनेछन् भन्ने होइन, तर यी चार दिनमा बन्धक र बन्दी आदानप्रदान हुनेछ । प्रतिस्थापन प्रक्रिया जारी रहनेछ। यो अवधि अझै लम्बिने सम्भावना पनि छ ।
गाजामा राहत
यस सम्झौताको सबैभन्दा ठूलो उपलब्धि भनेको गाजामा 300 ट्रकहरू प्रवेश गर्न अनुमति दिइनेछ, जसले गाजाका जनतालाई धेरै आवश्यक राहत प्रदान गर्नेछ। यस मार्फत गाजाले अत्यावश्यक इन्धन, खाना, अत्यावश्यक औषधि र चिकित्सा सहायता पनि पाउनेछ। यो मानवीय सहायताका लागि विगत एक महिनादेखि इजरायलमाथि ठूलो दबाब परेको थियो ।
गाजाका जनताको लागि खुशी
यसबाहेक प्यालेस्टिनी बन्दीहरूको रिहाई पनि गाजाका धेरै परिवारका लागि राहत र खुशीको कुरा हुनेछ। तर यस मामिलामा कुन परिवार भाग्यशाली साबित हुनेछन् भन्ने थाहा छैन किनभने कसलाई रिहा गरिन्छ भन्ने स्पष्ट छैन। तैपनि, यो गाजाका जनताका लागि राहतको, खुसीको खबर हो।
युद्धविराम बढ्न सक्छ
जबकि हमासले थप बन्धकहरूलाई रिहा गर्न तयार हुन सक्छ, इजरायल युद्धविरामको अवधि बढाउन तयार हुन सक्छ। इजरायलले प्रत्येक 10 बन्धकको रिहाइको बदलामा आफ्नो पक्षबाट एक दिनको युद्धविराम दिने प्रस्ताव पनि राखेको छ । एक प्रकारले इजरायलले बल हमासको कोर्टमा हाल्ने प्रयास गरेको छ ।
कूटनीति को महत्व
यस विषयमा कूटनीतिक प्रयास धेरै महत्त्वपूर्ण छ। यसमा इजरायल, हमास बाहेक अमेरिका र कतारको भूमिका पनि महत्वपूर्ण रहनेछ । अमेरिकाले इजरायलको तर्फबाट कूटनीतिक प्रयास गरिरहेको बेला कतार अमेरिका र हमासबीचको प्रभावकारी लिङ्क हो। एक हिसाबले कतार मध्यस्थकर्ताको भूमिकामा छ र त्यही कारणले अहिलेको सम्झौता निष्कर्षमा पुग्न सफल भएको छ ।
पहिले मानसिकता यस्तो थिएन !!
तर ध्यान दिनु पर्ने कुरा के छ भने यसअघि इजरायल र अमेरिकालाई पनि वार्ता वा युद्धविराम जस्ता विषयमा कुनै चासो थिएन । अमेरिकाले पनि युद्धविराम वा युद्धविराम जस्ता औपचारिक शब्दहरू प्रयोग गर्न मन पराउँदैन र दुबैले अब जे हुन्छ हमासको उन्मूलन पछि मात्र हुनेछ भनेर बारम्बार भनिरहेका थिए। इजरायल र बेन्जामिन नेतन्याहुको यो मनोवृत्ति वा व्यवहार फर्किने डर छ । किनभने युद्धविरामपछि उनीमाथि पहिलेजस्तो दबाब रहनेछैन । यस विषयमा नेतान्याहुको बयानमा उनले भनेका थिए कि सबै बन्धकहरू फिर्ता भए पनि हमासलाई समाप्त गर्ने लक्ष्य प्राप्त नभएसम्म हामी युद्धमा लागिरहनेछौं। कूटनीतिक प्रयासले यो युद्धलाई कसरी रोक्ने हो त्यो हेर्न बाँकी छ ।
इजरायली जेलमा प्यालेस्टिनीहरु
इजरायल र हमास बीचको युद्धविराम सम्झौताको एक भागको रूपमा इजरायली जेलबाट रिहा भएपछि तीन दर्जन भन्दा बढी प्यालेस्टिनी बन्दीहरू शुक्रबार घर फर्के।सन् 1967 मा इजरायलले वेस्ट बैंक, गाजा र पूर्वी जेरुसेलम कब्जा गरेपछि 750,000 भन्दा बढी प्यालेस्टाइनी इजरायली जेलबाट गुज्रिएका मानव अधिकार समूहहरूले अनुमान गरेका छन्। इजरायली जेलमा अहिले 7,200 प्यालेस्टिनीहरू छन्, प्यालेस्टिनी कैदीहरूको क्लबका निर्देशक कदुरा फारेसले भने, अक्टोबर 7 यता मात्र 2,000 भन्दा बढी पक्राउ परेका छन्।
कति कैदी र बन्धक रिहा भए ?
हमासले शुक्रबार गाजामा हप्ताहरूदेखि बन्दी बनाएका 24 जना बन्धकहरूलाई रिहा गर्यो, र इजरायलले चार दिने युद्धविराम अन्तर्गत पहिलो चरणमा जेलबाट 39 प्यालेस्टिनीहरूलाई मुक्त गर्यो जसले दुबै पक्षलाई राहतको सानो झलक प्रदान गरेको छ ।
