हिजोझैँ छैन म तिम्रो: कविता भावार्थसहित
थियो त्यो मनमा मेरै छाप कसैले धोएछ
सुन्छु आजकल तिम्रो गन्तव्य अर्कै भएछ
सोच फेरिएछ तिम्रो व्यवहार बदलिएछ
बधाई पाइला तिम्रो अझ माथि उक्लिएछ
ठूलै भूल गरें यो दिल कहाँ लगाएँ
जानी जानी मैले आफ्नो बाटो बिराएँ
झुटो सपना मुटुभरी हाँस्दै सजाएँ
गर्नै नहुने काम गरेर आज पछुताएँ
संसार पायौ रमाइलो मन अन्तै ढल्किएछ
प्रेमको बगैचामा धोखाको आगो सल्किएछ
के सोचेछु मैले कहिलै पुग्न नसक्ने
ढुंगै रैछ त्यो मन प्रेमले छुन नसक्ने
बनाइ छोडेउ तिम्ले हाँस्नरुन नसक्ने
रैछौ धन झै तिमी यौटैको हुन नसक्ने
अचम्मै गजब भयो प्रेमको नसा उत्रिएछ
ठिकै हो नयाँ खोज पहिलो माया झुत्रिएछ
हिजोझै छैन म तिम्रो मायाको दाबेदार
अरुलाई बनायौ आफ्नो मनको साझेदार
भयौ तिमि आजकल अर्कैको अधिकार
भाग्य कति राम्रो पायौ नयाँ ताबेदार
केही दिनलाई कोही त्यो मनमा सजिएछ
प्रेमकी देवी ठान्दै कोही सेवामा कजिएछ ‘‘‘..
ठाउँ सार्ने पाल रैछौ मैले महल ठाने
हावाहुरीले उडायो भ्रम रैछ आज जाने
साथ सँधै दिन्छु भन्दै झुटो कसम खाने
विश्वास गरेर तिमीलाई म कति मुर्ख बने
भविष्य बनेर तिम्रो कोही मनमा हुर्किएछ
म टाढिएँ तिमीदेखि सम्बन्ध सबै सकिएछ …..
भावार्थ
यस कवितामा प्रेममा धोका, वेदना, पछुतो, र आत्म-स्वीकारोक्तिको भाव व्यक्त गरिएको छ। प्रेममा गहिरो भरोसा राख्दा कसरी धोका भोग्नुपर्छ भन्ने पीडा काव्यात्मक रुपमा उजागर गरिएको छ। प्रेमिका (वा प्रिय व्यक्ति) ले आफ्नो भावना परिवर्तन गरेर अर्को कसैसँग सम्बन्ध गाँसेपछि कविले आफूलाई एक्लो, र ठगिएको महसुस गर्छन्।
कवितामा कतिको आत्मग्लानि पनि झल्किन्छ, जहाँ कवि आफैंलाई मुर्ख ठान्छन् किनकि उनले गलत व्यक्तिमा भरोसा गरे। प्रिय व्यक्तिले जस्तो सुकै वाचा गरे पनि ती सब झुटा साबित भएका छन्। अब कवि महसुस गर्छन् कि प्रेमका कुरा भ्रम मात्रै थिए, जुन एक दिन हावाले उडाएझैँ उडेर गयो। अन्ततः कविले आफ्ना भावना, बिछोडको पीडा, र बिगतका प्रेमिल सम्झनाहरू सबै सकिएको स्वीकार गर्छन्।
सन्देश:
यो कविता प्रेममा आएको धोका, वेदना, र बिछोडको कथा हो, तर यसको गहिरो अर्थले जीवनका गम्भीर सत्यहरू उजागर गर्छ। यसले देखाउँछ कि यो संसार क्षणभंगुर छ—यहाँ कुनै पनि सम्बन्ध, भावना, या सुख-दुःख स्थायी छैनन्। जति नै गहिरो माया गरे पनि, समयसँगै सम्बन्धहरू परिवर्तन हुन्छन्, आशाहरू टुट्छन्, र मानिसहरू टाढिन्छन्।
यस्ता अस्थायी वस्तुहरूमा मन अल्झाउँदा मात्रै दुःख र पीडा हात लाग्छ। किनभने यो संसार अस्थिर छ, जहाँ हिजोको माया आजको बिछोड बन्न सक्छ, हिजोको विश्वास आजको धोका बन्न सक्छ।
त्यसैले, स्थायी शान्ति, सन्तोष, र आनन्दको खोज बाह्य सम्बन्धहरूमा होइन, परम सत्य परमात्मामा हुन्छ। परमतत्व परमात्माको आश्रय लिएर मात्र मन स्थिर, शान्त, र आनन्दित रहन सक्छ। जीवनका उतारचढाव, बिछोड, र अपूर्णताहरूलाई स्वाभाविक रूपमा स्वीकार्दै आध्यात्मिक बाटो रोज्दा, अन्तिमतः साँचो मुक्ति र उत्तम गति प्राप्त हुन्छ।
सारतः, यो कविता एक गहिरो जीवन पाठ हो—जहाँ हामीले अस्थायी संसारलाई छाडेर, स्थायी परमात्मामा लीन हुनुपर्छ, जहाँ न त धोका हुन्छ, न त बिछोड, केवल अनन्त शान्ति र प्रेमको अनुभूति हुन्छ।
