नेपाल सरकारले किशोरीहरूलाई पाठेघरको मुखको क्यान्सर (सर्भाइकल क्यान्सर) रोक्न देशभर एचपिभी (ह्युमन पापिलोमा भाइरस) खोप अभियान सञ्चालन गरिरहेको छ। पाठेघरको मुखको क्यान्सर महिलाहरूमा सबैभन्दा सामान्य रूपमा देखिने क्यान्सर हो, जसको प्रमुख कारण एचपिभी भाइरस हो।
पाठेघरको मुखको क्यान्सरको रोकथामको लागि हामी ९ देखि ४५ वर्ष उमेरका महिलाहरूलाई एचपीभी खोप सिफारिस गर्दछ क्लीनिक प्लस वनले। ह्युमन प्यापिलोमा भाइरसबाट हुने संक्रमणबाट बच्न हामी पुरुषहरूलाई पनि सिफारिस गरिएको छ। ९ देखि १४ वर्ष उमेरका महिलाहरूलाई खोपको २ डोज आवश्यक पर्दछ। पहिलो डोज लगाएको ५ देखि १३ महिनाको बीचमा दोस्रो डोज दिनुपर्छ। यदि पहिलो डोज लगाएको ५ औं महिना अघि दोस्रो खोप लगाएको छ भने तेस्रो डोज पनि अवश्य दिनुपर्छ।
पूर्ण खोप श्रृंखला पूरा गरेको १ महिना पछि ९८% भन्दा बढी प्राप्तकर्ताहरूले सम्बन्धित खोपहरूमा समावेश गरिएका HPV प्रकारहरू प्रति एन्टिबडी प्रतिक्रिया विकास गर्छन्। यद्यपि, प्रतिरक्षाको कुनै ज्ञात सेरोलोजिक सहसम्बन्ध छैन र सुरक्षात्मक हुने कुनै ज्ञात न्यूनतम टिटर निर्धारण गरिएको छैन।
एचपिभी के हो?
एचपिभी (ह्युमन पापिलोमा भाइरस) एक प्रकारको भाइरस हो, जुन प्रायः यौन सम्पर्कको माध्यमबाट सर्ने गर्छ। यस भाइरसका १०० भन्दा बढी प्रकार छन्, तर केही प्रकारले पाठेघरको मुखको क्यान्सर, जननेन्द्रियको क्यान्सर, र अन्य स्वास्थ्य समस्या निम्त्याउन सक्छन्।
एचपिभीका असरहरू
- पाठेघरको मुखको क्यान्सर:
यो एचपिभीको प्रमुख जोखिम हो, विशेष गरी १६ र १८ नम्बरको भाइरसले। - जननेन्द्रियको रोगहरू:
यसले जननेन्द्रियको मस्सा (genital warts) र अन्य संक्रमण निम्त्याउन सक्छ। - पुरुष र महिलामा अन्य क्यान्सर:
यो महिलाको पाठेघरको बाहेक अन्य अंगहरू र पुरुषमा गुदाशय तथा घाँटीमा क्यान्सरको कारण पनि बन्न सक्छ।
खोपको प्रभावकारिता
एचपिभी खोपले पाठेघरको मुखको क्यान्सरबाट ९० प्रतिशतभन्दा बढी सुरक्षा प्रदान गर्न सक्छ।
- यो खोपलाई किशोरावस्थामै लगाउनु उपयुक्त मानिन्छ, विशेष गरी यौन जीवन सुरु हुनु अघि।
- विश्व स्वास्थ्य संगठन (WHO) ले ९ देखि १४ वर्षका किशोरीहरूलाई दुई डोज खोप लगाउन सिफारिस गरेको छ।
नेपालमा खोप कार्यक्रम
नेपाल सरकारले २०८० सालदेखि एचपिभी खोप अभियानलाई राष्ट्रिय खोप कार्यक्रममा समावेश गरेको छ। यस अभियानमा ११ देखि १३ वर्षका किशोरीहरूलाई दुई डोज खोप निःशुल्क दिइँदैछ।
- खोप अभियान स्वास्थ्य चौकी, विद्यालय, र सामुदायिक क्लिनिकमार्फत सञ्चालन गरिएको छ।
- स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार यो कार्यक्रमबाट वार्षिक ५० हजारभन्दा बढी किशोरी लाभान्वित हुने अपेक्षा गरिएको छ।
कार्यक्रमका चुनौतीहरू
- खोपबारे जनचेतनाको कमी।
- दुर्गम क्षेत्रमा खोप पुर्याउनका लागि भौगोलिक समस्या।
- सामाजिक र सांस्कृतिक मिथकहरू।
निष्कर्ष
एचपिभी खोपले किशोरीहरूको स्वास्थ्य सुरक्षाका लागि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्नेछ। सरकारले खोपको पहुँचलाई देशव्यापी बनाउँदै लैजाने र पाठेघरको मुखको क्यान्सरमुक्त नेपाल बनाउने लक्ष्य लिएको छ। यो अभियान सफल बनाउन अभिभावक र समुदायको साथ आवश्यक छ।
