बलिउडका महान अभिनेता शशि कपूर: जीवनकथा र योगदान

लोकसारथि, ११ माघ । बलिउड फिल्म उद्योगका प्रख्यात अभिनेता शशि कपूरलाई भारतीय सिनेमा इतिहासमा एउटा विशेष स्थान प्राप्त छ। उनी केवल एक कुशल अभिनेता मात्र नभई निर्माता र रंगमञ्चका प्रेमी पनि थिए। शशि कपूरको जीवनकथा संघर्ष, सफलताको यात्रा, र कला प्रतिको अटुट लगावको कथा हो।

प्रारम्भिक जीवन

शशि कपूरको जन्म मार्च १८, १९३८ मा कोलकातामा (त्यतिबेला कलकत्ता) भएको थियो। उनको वास्तविक नाम बलबीर राज कपूर हो। शशि कपूर प्रसिद्ध कपूर परिवारका सदस्य थिए। उनका पिता पृथ्वीराज कपूर थिए, जो भारतीय रंगमञ्च र सिनेमा जगतका आधारस्तम्भमध्ये एक थिए। शशि कपूरले आफ्नो बाल्यकालदेखि नै अभिनयप्रतिको रुचि देखाएका थिए।

करियरको सुरुवात

शशि कपूरले अभिनयमा बाल कलाकारको रूपमा प्रवेश गरे। उनले आफ्नो करियरको सुरुवात पिता पृथ्वीराज कपूरको थिएटर कम्पनी, पृथ्वी थिएटर, मा काम गर्दै गरे। त्यसपछि उनले बलिउड फिल्ममा आफ्नो स्थान पक्का गरे।

सन् १९६१ मा आएको फिल्म ‘धर्मपुत्र’ बाट उनले आफ्नो प्रमुख अभिनय करियर सुरु गरे। त्यसपछि उनले ‘जब जब फूल खिले’, ‘शर्मीली’, ‘चोरी चोरी’, ‘दीवार’, र ‘कभी कभी’ जस्ता थुप्रै हिट फिल्ममा अभिनय गरे। उनका अभिनयमा शालीनता, सरलता, र गहिरो भावनात्मक अभिव्यक्ति झल्किन्थ्यो।

अन्तर्राष्ट्रिय सफलता

शशि कपूरले भारतीय फिल्म उद्योगसँगै अन्तर्राष्ट्रिय फिल्ममा पनि आफ्नो प्रभाव छोडे। उनले बृटिश र अमेरिकी फिल्महरूमा अभिनय गरे, जसमध्ये ‘हाउसहोल्डर’, ‘शेक्सपियरवाला’, ‘हिट एन्ड डस्ट’ जस्ता फिल्महरू उल्लेखनीय छन्।

निर्माता र पृथ्वी थिएटर

शशि कपूरले केवल अभिनयमा सीमित नहुँदै आफ्नो निर्माता यात्रा पनि सुरु गरे। उनले ‘जुनून’, ‘कलयुग’, ‘३६ चौरंगी लेन’, र ‘उत्सव’ जस्ता कलात्मक फिल्म निर्माण गरे। साथै, उनले पृथ्वी थिएटरलाई पुनर्जीवित गरी भारतमा रंगमञ्चको संस्कृति झल्काउने महत्वपूर्ण भूमिका निभाए।

व्यक्तिगत जीवन

शशि कपूरले सन् १९५८ मा बेलायती अभिनेत्री जेनिफर केन्डलसँग विवाह गरे। उनीहरूका तीन सन्तान छन् – कुणाल कपूर, करन कपूर, र संजना कपूर। जेनिफरसँगको सम्बन्धले शशि कपूरको जीवनलाई धेरै प्रेरणा दिएको मानिन्छ।

सम्मान र योगदान

शशि कपूरलाई भारतीय सिनेमा र रंगमञ्चमा पुर्‍याएको योगदानका लागि थुप्रै सम्मान प्राप्त भए। उनलाई सन् २०११ मा पद्मभूषण र सन् २०१५ मा भारतीय सिनेमा जगतको सबैभन्दा ठूलो सम्मान दादा साहेब फाल्के पुरस्कार प्रदान गरियो।

निधन

शशि कपूरको निधन ४ डिसेम्बर २०१७ मा ७९ वर्षको उमेरमा भयो। उनको निधनले भारतीय सिनेमा र रंगमञ्चमा अपूरणीय क्षति पुर्‍यायो।

शशि कपूरको जीवन संघर्ष, सृजनशीलता, र निष्ठाको प्रतीक हो। उनले आफ्नो अभिनय र योगदानले लाखौं दर्शकको मन जिते, जसले उनी सधैं बलिउडका अमर तारा बनेर रहनेछन्।